Μιχαηλίδης: κοσμογονική διάσταση μέσα από τή ζωγραφική ύλη

 

Είναι όντως μια πολύτιμη εμπειρία νά σού δίνεται η ευκαιρία νά παρακολουθείς βήμα πρός βήμα τήν εξέλιξη ενός δημιουργού καί νά συνειδητοποιείς έτσι πλέρια τή στιγμή πού θά φτάσει σέ μιά πληρότητα ή καλύτερα στην κορύφωσή της.

Στήν τωρινή, 14η ατομική έκθεση πού πραγματοποιεί ο Γ. Μιχαηλίδης στίς Νέες Μορφές τά έργα πού παρουσιάζει ο τόσο άξιος και συνάμα ιδιόμορφα σεμνός γιά τήν εποχή μας καλλιτέχνης υποβάλλουν ακόμη και τόν λιγότερο εξοικειωμένο μέ τήν τέχνη επισκέπτη. 'Οποιοι πάλι γνωρίζουν καί παρακολουθούν τή δουλειά του από τήν αρχή τής σταδιοδρομίας του — μιά δουλειά πού ανέκαθεν δέν μπορούσε σέ καμιά περίπτωση νά σέ αφήσει ασυγκίνητο — ένοιωσαν τή χαρά πού προκαλείται στή θέα ενός ουσιαστικά γνήσιου όσο κι αυθεντικού έργου πού έχει αγγίξει τή στιγμή τής κορύφωσης.

Πρόκειται γιά ένα έργο πού αντιδραστικά σέ κάθε περιγραφή αποδυναμώνεται από κάθε ανάλογη λογοτεχνική ή θεωρητική προσέγγιση. Οι ζωγραφικές συνθέσεις τού Μιχαηλίδη δείχνουν μικρόκοσμοι μιάς μορφής κοσμογονίας πού δείχνει νά συντελείται μπροστά μας, κάθε φορά. Δείχνει νά συντελείται μέ μιά ορμή καί συνάμα έναν ενστικτώδη ρυθμό: γνωρίσματα πού εξασφαλίζουν στά έργα τού ζωγράφου μιά σπάνια στίς μέρες μας πνοή. Κι αυτό, γιατί όσες φορές κι άν κοιτάξουμε τό ίδιο έργο — παραμερίζοντας τεχνικές κι άλλες ανάλογες λεπτομέρειες — έχουμε πάντα τήν εντύπωση ότι τό βλέπουμε γιά πρώτη φορά. Ολοένα και κάτι τό «καινούριο» ανακαλύπτουμε σέ αυτό, ολοένα καί κάτι μάς συγκινεί και μάς ξαφνιάζει καθώς προσπαθούμε νά διαβάσουμε μές από αυτό τή γραφή τού δημιουργού. Μιά γραφή στό μεταίχμιο ανάμεοα στήν παραστατικότατα καί στήν αφαίρεση, στή δισδιάστατη επιφάνεια καί στήν προέκτασή της στό χώρο, στό ορατό και στό φανταστικό, στό οργανικά βιωμένο και σέ εκείνο πού αποκρυπτογραφείται αποκλειστικά στόν ψυχισμό μας.

Ο Μιχαηλίδης κατ' εξοχήν ευαισθητοποιημένος δημιουργός υποβάλλει δίχως νά υποδεικνύει τουλάχιστον συνειδητά. Υποβάλλει μέσ' από τό υποσυνείδητο του πού περνάει ατόφιο στό έργο του δίχως καταπιεστικές, στερητικές διεργασίες. Οι λογής - λογής εντυπώσεις, βιώματα, αναμνήσεις πού έχουν αποκρυπτογραφηθεί στά έργα αυτού τού άξιου δημιουργού λειτουργούν σά «νύξεις», σάν διαρκώς ανανεωμένα ερωτηματικά πού αφυπνίζουν σέ κάθε περίπτωση τό δημιουργικό μας ένστικτο και τή φαντασία μας. Και σέ αυτό τό σημείο, ακριβώς, έγκειται η ουσιαστική προσφορά τής τέχνης.

Κατέχοντας ό καλλιτέχνης μιά υποσυνείδητη γνώση κι ευαισθησία σέ ό,τι αφορά τόν παράγοντα σύνθεση κατορθώνει στήν κάθε περίπτωση νά εξασφαλίζει μιά ισορροπία και μιάν ενδογενή αρμονία στά έργα του. Κι αυτό παρά τούς μή ορθόδοξους σχηματισμούς και τις ιδιόμορφες τροχιές τους. Η εξισορρόπηση τής σύνθεσης ενδογενής σέ χαρακτήρα προικίζει στήν ουσία μέ μιάν άλλη διάσταση τό έργο. Ενισχύει τό βάθος και συνάμα τήν προβολή του στό χώρο, τό προικίζει μέ τήν αίσθηση τής τρίτης διάστασης. τού χαρίζει μιάν εμπνευσμένη πλαστικότητα και κυρίως: εγγυάται γιά μιάν απόλυτα αρμονική συνύπαρξη, ιδιωματική σύζευξη τών εμπειριών τού καλλιτέχνη και τών εντυπώσεων και τών βιωμάτων τού ιδίου τού θεατή. Κατορθώνουν τά όποια σχήματα κι άν απεικονίζονται, εδώ νά δημιουργούν μιά κατάδικιά τους ατμόσφαιρα, νά τήν κινητοποιούν, νά τήν ενεργοποιούν στό έπακρον ορίζοντας τό δικό τους χώρο: έναν χώρο υπαρξιακά φανταστικό.

Η πρόσφατη δουλειά τού Μιχαηλίδη πού βλέπουμε αυτές τις μέρες στις Νέες Μορφές χαρακτηρισμένη στό έπακρον από τά παραπάνω γνωρίσματα αποκαλύπτει γιά μιάν ακόμη φορά τήν ικανότητα αυτού τού δημιουργού νά ανανεώνεται εκ τών ένδον δίχως ποτέ νά προδίδει ούτε στό ελάχιστο κάτι τό ουσιαστικό από τις αρχές του. Ειδικότερα n τωρινή δουλειά τού ζωγράφου αποκαλύπτει τό μέστωμα τής προηγούμενης αλλά συνάμα και τήν απαρχή ενός «ανοίγματος», μιάς καινούριας φάσης πού ήδη σέ αυτήν τήν πρώτη της εμφάνιση έχει προλάβει νά κατακτήσει τήν ωριμότητα. Πιό πλαστικά εννοημένη, πιό ζωγραφική και συνάμα ακόμη περισσότερο υποβλητική απ΄ ό,τι στό παρελθόν η εικαστική έκφραση τού Μιχαηλίδη δείχνει νά έχει ανεξάντλητες δυνατότητες ανανέωσης κι εναλλαγής. Απόλυτα προσωπική, στό έπακρον υποβλητική η γραφή τού Μιχαηλίδη διατηρεί πάντα στις επάλξεις τό «στοιχειό» τής υποβολής και τού μαγνητισμού πού ασκεί στόν θεατή.

Είναι όντως σπάνιο στις μέρες μας νά μπορεί κανείς νά κατονομάσει μέ μιάν απόλυτη σιγουριά τό δημιουργό ενός έργου. Κι ο Μιχαηλίδης είναι όντως ο μάστορας κι ο μοναδικός εμπνευστής τής γραφής πού αυτός επέλεξε γιά νά εκφράσει τόν ψυχικό και διανοητικό του κόσμο.

Ντόρα Ηλιοπούλου-Ρογκάν

Κριτικό σημείωμα στην «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ»
20 Νοεμβρίου 1986, με αφορμή την έκθεση «Μεταλλικές νεκρές φύσεις», γκαλερί Νέες Μορφές, Αθήνα, Νοέμβριος 1986.